Hướng dẫn làm phòng cách âm chuyên nghiệp

Cách thức làm phòng cách âm hiệu quả

Phòng cách âm là một giải pháp phổ biến trong nhiều môi trường, từ phòng thu âm, rạp chiếu phim tại nhà, đến văn phòng và không gian làm việc yên tĩnh. Việc thiết kế và xây dựng một phòng cách âm không chỉ giúp kiểm soát âm thanh từ bên ngoài vào mà còn ngăn tiếng ồn, tiêu âm từ bên trong lọt ra ngoài. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các bước cần thực hiện để xây dựng một phòng cách âm và chọn vật liệu tiêu âm hiệu quả.

1. Xác định mục đích và đánh giá không gian

Trước khi bắt đầu, điều đầu tiên bạn cần làm là xác định mục đích của phòng cách âm. Việc cách âm cho một phòng thu âm chuyên nghiệp sẽ khác với một phòng giải trí hay văn phòng. Mỗi mục đích sẽ yêu cầu mức độ cách âm khác nhau, từ đó xác định các phương pháp và vật liệu phù hợp.

Sau đó, bạn cần đánh giá không gian của mình. Điều này bao gồm xem xét các nguồn âm thanh từ bên ngoài có thể lọt vào như tiếng xe cộ, tiếng người đi lại, hoặc âm thanh của máy móc. Đồng thời, bạn cũng cần hiểu các vị trí dễ dàng bị thoát âm bên trong như cửa ra vào, cửa sổ, hệ thống ống dẫn và lỗ thông khí.

2. Chọn vật liệu cách âm phù hợp

Có nhiều loại vật liệu cách âm khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và hiệu quả riêng. Một số vật liệu phổ biến bao gồm:

• Mút tiêu âm (acoustic foam): Mút tiêu âm có khả năng hấp thụ âm thanh tốt, giảm tiếng vọng và làm giảm mức độ tiếng ồn. Tuy nhiên, mút tiêu âm chỉ có hiệu quả trong việc xử lý âm thanh nội bộ, không ngăn tiếng ồn từ bên ngoài lọt vào.
• Bông thủy tinh (fiberglass insulation): Đây là một trong những vật liệu cách âm hiệu quả nhất. Bông thủy tinh giúp hấp thụ âm thanh và ngăn âm thanh đi qua các bề mặt tường, trần và sàn. Vật liệu này thường được sử dụng trong các lớp cách âm bên trong tường hoặc giữa các lớp tường.
• Thạch cao (drywall): Tường thạch cao dày và nặng hơn có khả năng cách âm tốt hơn so với các vật liệu nhẹ. Bạn có thể lắp đặt nhiều lớp thạch cao để tăng khả năng cách âm cho phòng.
• Cao su chống rung (mass loaded vinyl – MLV): Đây là một vật liệu linh hoạt và dày, được sử dụng để ngăn tiếng ồn truyền qua tường, trần, và sàn. Cao su chống rung có thể được gắn giữa các lớp vật liệu để tăng cường khả năng cách âm.

3. Lắp đặt cách âm cho tường

Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc làm phòng cách âm là đảm bảo rằng các bức tường được cách âm đúng cách. Bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Xây dựng lớp tường kép: Một cách để tăng khả năng cách âm là xây dựng lớp tường kép. Điều này có nghĩa là bạn tạo hai lớp tường song song với nhau, và giữa hai lớp này là một khoảng không khí hoặc vật liệu cách âm như bông thủy tinh. Lớp không khí này giúp giảm thiểu tiếng ồn truyền qua tường.
• Sử dụng thạch cao nhiều lớp: Tường thạch cao nhiều lớp có thể tăng khả năng ngăn cản âm thanh. Bạn có thể sử dụng các lớp thạch cao dày, kết hợp với vật liệu cách âm giữa các lớp này để giảm âm thanh lọt qua.
• Áp dụng mút tiêu âm: Để giảm tiếng vọng và hấp thụ âm thanh trong phòng, bạn có thể dán mút tiêu âm lên các bức tường. Điều này đặc biệt hữu ích trong phòng thu âm hoặc phòng phát sóng, nơi chất lượng âm thanh rất quan trọng.

4. Lắp đặt cách âm cho cửa sổ và cửa ra vào

Cửa sổ và cửa ra vào thường là những điểm yếu nhất trong việc cách âm. Để cải thiện khả năng cách âm cho các khu vực này, bạn cần:

• Sử dụng cửa chống âm: Cửa chống âm được thiết kế đặc biệt với các vật liệu dày và kín khít, giúp ngăn chặn âm thanh từ bên ngoài lọt vào và ngược lại. Bạn cũng có thể lắp thêm một lớp cao su chống rung quanh khung cửa để tăng hiệu quả.
• Sử dụng kính hai lớp hoặc kính chịu nhiệt: Đối với cửa sổ, kính hai lớp hoặc kính chịu nhiệt sẽ giúp giảm tiếng ồn. Khoảng không giữa các lớp kính tạo ra một vùng đệm, giúp giảm tiếng ồn truyền qua.
• Lắp rèm cách âm: Rèm cách âm là một giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả cho các cửa sổ. Loại rèm này thường dày và nặng, giúp giảm tiếng ồn lọt qua cửa sổ một cách đáng kể.

5. Lắp đặt cách âm cho trần và sàn

Tiếng ồn có thể lọt vào hoặc thoát ra từ trần và sàn của phòng. Để cách âm cho trần và sàn, bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Lắp trần thả (suspended ceiling): Trần thả là một giải pháp cách âm hiệu quả cho các không gian có trần cao. Lớp trần giả sẽ tạo ra một khoảng trống giữa trần thật và trần thả, giúp giảm tiếng ồn truyền qua.
• Sử dụng tấm thảm dày: Thảm dày có thể giúp giảm tiếng ồn, đặc biệt là tiếng động từ bước chân hoặc đồ vật rơi trên sàn. Bạn cũng có thể lắp đặt các lớp cao su chống rung dưới thảm để tăng cường khả năng cách âm.
• Bịt kín các lỗ hở: Tiếng ồn có thể lọt qua các khe hở nhỏ xung quanh trần và sàn. Bạn cần đảm bảo rằng các lỗ hở này được bịt kín bằng keo silicone hoặc băng dính cách âm để tăng khả năng cách âm.

6. Giảm âm thanh qua hệ thống thông gió

Hệ thống thông gió và điều hòa không khí có thể là nguồn gốc của tiếng ồn. Bạn cần sử dụng các vật liệu giảm âm cho các đường ống thông gió và lắp thêm lưới chống ồn để đảm bảo rằng âm thanh không lọt qua các khe hở này.

Việc làm phòng cách âm đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sử dụng đúng các vật liệu và kỹ thuật phù hợp. Từ cách xây dựng tường, xử lý cửa ra vào và cửa sổ, đến việc cách âm cho trần và sàn, mỗi bước đều góp phần quan trọng trong việc tạo ra một không gian yên tĩnh và cách âm hiệu quả. Khi thực hiện đúng, phòng cách âm sẽ giúp bạn kiểm soát tiếng ồn tốt hơn, tạo ra môi trường làm việc hoặc giải trí lý tưởng.

Làm tường các âm với vách thạch cao

Khi sử dụng thạch cao để làm tường cách âm, thường sẽ có nhiều lớp vật liệu kết hợp với nhau để tối ưu hiệu quả cách âm. Các lớp này giúp ngăn chặn và hấp thụ âm thanh, giảm thiểu tiếng ồn truyền qua tường. Dưới đây là cấu trúc cơ bản của một tường cách âm sử dụng thạch cao:

1. Lớp thạch cao (drywall)

Lớp thạch cao là bề mặt chính của tường. Có thể sử dụng một hoặc nhiều lớp thạch cao để tăng khả năng ngăn cản âm thanh. Thạch cao có đặc tính khối lượng lớn và có khả năng cản trở sự truyền âm thanh qua tường.

• Thạch cao tiêu chuẩn: Dày khoảng 12,5mm. Để tăng hiệu quả, bạn có thể sử dụng từ hai đến ba lớp thạch cao xếp chồng lên nhau.
• Thạch cao cách âm chuyên dụng: Có loại thạch cao cách âm chuyên dụng, chứa các chất liệu làm tăng khả năng hấp thụ âm thanh tốt hơn so với thạch cao thường.

2. Lớp cao su chống rung (mass loaded vinyl – MLV)

Đây là lớp vật liệu dày và nặng, thường được đặt giữa các lớp thạch cao. Cao su chống rung có tác dụng ngăn chặn âm thanh truyền qua tường, đặc biệt là các âm thanh có tần số thấp (bass).

3. Lớp bông thủy tinh (fiberglass insulation) hoặc bông khoáng (rockwool)

Bông thủy tinh hoặc bông khoáng được lắp đặt giữa các khung tường, bên trong tường để hấp thụ âm thanh. Các loại bông này giúp giảm âm thanh truyền qua khoảng không gian rỗng của tường, đồng thời hấp thụ và làm giảm tiếng vang.

• Bông thủy tinh (fiberglass insulation): Loại này nhẹ và có khả năng cách nhiệt cũng như cách âm tốt.
• Bông khoáng (rockwool): Đây là vật liệu nặng hơn và có khả năng cách âm cao hơn so với bông thủy tinh.

4. Lớp khung kim loại hoặc gỗ với băng cách âm

Khung kim loại hoặc khung gỗ được sử dụng để giữ các lớp vật liệu. Để tăng hiệu quả cách âm, có thể sử dụng thêm băng cách âm hoặc băng cao su non dán vào các khung này, giúp giảm rung và hạn chế âm thanh truyền qua khung.

5. Lớp keo cách âm (acoustic sealant)

Keo cách âm là loại keo đặc biệt được sử dụng để bịt kín các khe hở hoặc vết nứt giữa các tấm thạch cao, cũng như tại các điểm nối giữa tường và các bề mặt khác. Điều này giúp ngăn chặn âm thanh rò rỉ qua những khe hở nhỏ, một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả cách âm.

6. Khoảng không gian (air gap)

Đôi khi, giữa các lớp thạch cao hoặc giữa tường kép, sẽ có khoảng không gian trống. Khoảng không này đóng vai trò như một lớp đệm, giúp giảm sự truyền âm qua tường do không khí có khả năng hấp thụ và ngăn chặn âm thanh.

7. Lớp mút tiêu âm (acoustic foam)

Mút tiêu âm thường được gắn vào bề mặt bên trong phòng, không phải là phần cấu trúc chính của tường cách âm, nhưng nó giúp giảm tiếng vang và cải thiện chất lượng âm thanh trong phòng. Mút tiêu âm không ngăn được âm thanh truyền qua tường mà chủ yếu xử lý âm thanh bên trong không gian.

Một bức tường cách âm hiệu quả sử dụng thạch cao thường bao gồm nhiều lớp như:

• Thạch cao nhiều lớp (có thể lên đến 2-3 lớp),
• Cao su chống rung (MLV),
• Bông thủy tinh hoặc bông khoáng bên trong tường,
• Khung tường có xử lý cách âm,
• Keo cách âm để bịt kín khe hở.

Cấu trúc này không chỉ giúp giảm thiểu tiếng ồn mà còn làm cho âm thanh bên trong phòng được kiểm soát tốt hơn, tạo ra không gian yên tĩnh, phù hợp cho các phòng thu âm, phòng họp, hoặc các môi trường yêu cầu cách âm tốt.

Cách âm bằng tường kính hoặc vách kính cần lưu ý

Kính cách âm hiệu quả thường là kính hai lớp (double glazing) hoặc kính ba lớp (triple glazing). Các loại kính này có cấu tạo từ nhiều lớp kính được ngăn cách bởi một lớp khí hoặc chân không, giúp giảm sự truyền âm thanh. Độ dày và chất liệu của kính cũng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng cách âm. Dưới đây là các loại kính cách âm phổ biến và thông tin về độ dày (đo bằng “li”):

1. Kính hai lớp (double glazing)

Kính hai lớp là loại phổ biến và hiệu quả nhất trong việc cách âm, được sử dụng rộng rãi trong các công trình dân dụng và thương mại. Cấu tạo của nó bao gồm hai lớp kính, giữa chúng có một lớp không khí hoặc khí trơ (như argon), có tác dụng cách âm và cách nhiệt.

• Độ dày thường dùng:
  • Lớp kính: 5mm (5 li) đến 8mm (8 li) cho mỗi lớp.
  • Khoảng cách giữa hai lớp kính: Thường từ 6mm đến 20mm.
• Nguyên lý hoạt động: Lớp không khí hoặc khí trơ giữa hai lớp kính giúp giảm đáng kể sự truyền âm thanh, vì âm thanh khó có thể truyền qua một môi trường không khí khác với môi trường kính rắn. Càng dày lớp kính và càng lớn khoảng cách giữa hai lớp kính, khả năng cách âm càng tốt.

2. Kính ba lớp (triple glazing)

Kính ba lớp có cấu trúc tương tự kính hai lớp nhưng có thêm một lớp kính nữa, tạo thành ba lớp kính ngăn cách bởi hai lớp không khí. Điều này giúp tăng cường khả năng cách âm và cách nhiệt, phù hợp với những khu vực cần cách âm cao như gần đường cao tốc, sân bay hoặc khu công nghiệp.

• Độ dày thường dùng:
  • Lớp kính: 4mm (4 li) đến 6mm (6 li) cho mỗi lớp.
  • Khoảng cách giữa các lớp kính: Thường từ 10mm đến 16mm.
• Hiệu quả: Kính ba lớp có hiệu quả cách âm tốt hơn so với kính hai lớp, nhưng đồng thời chi phí cũng cao hơn. Khả năng cách âm của kính ba lớp có thể giảm từ 40 đến 50 dB tùy thuộc vào độ dày và chất lượng của vật liệu.

3. Kính dán an toàn (laminated glass)

Kính dán an toàn cũng là một giải pháp cách âm tốt. Nó được làm từ hai hoặc nhiều lớp kính, giữa các lớp kính là một lớp phim PVB (polyvinyl butyral). Lớp phim này giúp hấp thụ một phần năng lượng âm thanh, làm giảm mức độ âm thanh truyền qua kính.

• Độ dày thường dùng:
  • Lớp kính: 6mm (6 li) đến 12mm (12 li) cho mỗi lớp.
  • Lớp phim PVB: Thường dày từ 0.38mm đến 0.76mm.
• Hiệu quả: Kính dán có thể giảm từ 35 đến 40 dB âm thanh, tùy thuộc vào độ dày của kính và lớp phim PVB. Loại kính này thường được sử dụng trong các khu vực cần bảo mật âm thanh hoặc nơi yêu cầu mức độ an toàn cao, như văn phòng, ngân hàng hay phòng thu âm.

4. Kính cường lực (tempered glass)

Kính cường lực là loại kính đã được xử lý nhiệt để tăng độ bền và khả năng chịu lực, nhưng không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất cho cách âm. Mặc dù kính cường lực có độ bền cao hơn, khả năng cách âm của nó phụ thuộc vào độ dày.

• Độ dày thường dùng: 8mm (8 li) đến 12mm (12 li).
• Hiệu quả: Kính cường lực đơn lẻ không có khả năng cách âm tốt bằng kính hai lớp hoặc kính dán, nhưng nếu kết hợp với các công nghệ khác (như lớp phim cách âm), nó có thể giúp giảm âm thanh truyền qua.

5. Kính chịu nhiệt

Kính chịu nhiệt thường được sử dụng trong các môi trường đòi hỏi khả năng chống chịu nhiệt độ cao, nhưng cũng có khả năng cách âm nếu được lắp đặt đúng cách với cấu trúc nhiều lớp.

• Độ dày thường dùng: 5mm (5 li) đến 10mm (10 li).

Độ dày của kính ảnh hưởng rất lớn đến khả năng cách âm. Các lựa chọn phổ biến bao gồm:

• Kính hai lớp (double glazing): 5mm – 6mm cho mỗi lớp, với khoảng cách không khí từ 6mm – 20mm giữa các lớp.
• Kính ba lớp (triple glazing): 4mm – 6mm cho mỗi lớp, khoảng cách giữa các lớp thường từ 10mm – 16mm.
• Kính dán an toàn: 6mm – 12mm cho mỗi lớp kính, với lớp phim PVB từ 0.38mm – 0.76mm.

Kính hai lớp và kính dán an toàn là hai lựa chọn phổ biến nhất cho cách âm, với kính ba lớp là lựa chọn tốt nhất nếu bạn cần hiệu quả cách âm cao nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• Hướng dẫn đặt vị trí loa kiểm âm và cách kiểm tra điểm nghe
• Kiến thức về cân chỉnh EQ trong kỹ thuật mixing
• Cấp độ động lực học khi kết hợp của Panning
• Hướng dẫn sử dụng công cụ cân bằng – EQUALIZER
• Khi nào cần cân chỉnh Equalizer?
• Kiến thức về cân chỉnh EQ trong kỹ thuật mixing