Cách cân chỉnh EQ trong kỹ thuật Mixing

Ba phương pháp với EQ

Do mỗi bài hát sẽ có số lượng nhạc cụ tham gia, phong cách và cách trình bày khác nhau, bởi vậy mà không hề có một quy định chung rõ ràng cho một phương pháp cụ thể. Bạn phải luôn nhớ điều đó, quan trọng là kết quả cuối cùng chứ không phải phương pháp, đừng bị gò bó.

Những phương pháp nêu ra dưới đây là những kỹ thuật mà Ballad chia sẻ hãy coi là những lời khuyên để bạn nghĩ xem cách bạn cần làm là gì với EQ trong bản phối của bạn. Sau đây là ba phương pháp với EQ phổ biến nhất.

Hãy đảm bảo bạn lắng nghe thật kỹ và cẩn thận mọi sắc thái của âm thanh, bạn không lắng nghe một cách thái quá, hãy thoải mái nhất. Đội khi sự căng thẳng khiến bạn bị lừa.

Cân bằng EQ trên danh nghĩa

Cân bằng danh nghĩa, như cái tên, nó mang tính chất danh nghĩa nhằm mục đích khiến bản nhạc của bạn trở nên rõ ràng hơn và thể hiện rõ đặc trưng của bản ghi âm.

Trong quá trình ghi âm, chắc chắn sẽ có những lỗi về tần số xảy ra, có những tần số quá mạnh, có những tần số lại giảm xuống quá thấp, khiến bản thu trở nên dữ tợn hoặc mờ nhạt. Hầu hết các bản thu âm tại phòng thu đều cho âm trầm mạnh từ 400 – 800 Hz hoặc nhiều hơn, đôi khi lại thiếu các phần âm cao từ 3 – 6 kHz, khiến âm thanh có cảm giác bí. Cân bằng về danh nghĩa sẽ khiến bản nhạc dễ nghe hơn, thúc đẩy hơn, điều đó có nghĩa là bản nhạc sẽ không như những gì ta nghe trên thực tế. Có hai cách làm bạn có thể cần quan tâm.

Cách làm truyền thống như sau:

• Để điểm EQ tăng – boost hoặc giảm – cụt, có thể cắt ở mức độ thấp khoảng 8 – 10 dB (đôi khi bạn sẽ cần tăng cao hơn 12 dB hoặc 15 dB), thường ở khu vực trầm.
• Di chuyển nó qua các dải tần số. Trong trường hợp tăng EQ, hãy tìm điểm khiến cho âm thanh cảm thấy khó chịu nhất. Trong trường hợp giảm EQ, hãy tìm điểm cho âm thanh cảm giác thoải mái nhất.
• Điều chỉnh lượng cắt hoặc tăng vừa phải. Tuy nhiên nếu cắt giảm quá nhiều âm thanh sẽ mỏng.

Hãy nhớ rõ rằng, mục tiêu là khiến cho âm thanh trở nên rõ ràng, chứ không làm âm thanh trở nên nghẹt thở.

Cách làm khác, cũng tương tự và thường được dùng để dò âm thanh xấu hoặc âm thanh muốn nhấn mạnh.

• Điểm EQ để tăng – boost, cắt ở mức độ sâu 12 dB với băng thông Q vừa phải.
• Di chuyển qua các dải tần, lắng nghe và cảm thấy tần số khó chịu. Xác định nó.
• Để giảm thiểu sự khó chịu này, đảo ngược hướng của EQ chuyển sang dạng giảm – cut và tinh chỉnh với độ sâu vừa phải.

Hai phương pháp trên như nhau, nhưng áp dụng vào hai trường hợp khác nhau. Tạo sự tự nhiên hoặc loại trừ sự khó chịu.

Bạn cũng có thể làm điều này với cách giảm trước, sau đó thì đẩy ngược lại điểm EQ lên phía trên. Cách làm này có nhiều quan điểm khác nhau, có người cho rằng nó tốt nhưng cũng có người cho rằng nó không tốt. Bạn cần chú ý rằng cân bằng trên danh nghĩa chỉ mang tính chất tương đối. Mục đích của danh nghĩa là thúc đẩy quá trình phát triển của âm thanh và hạn chế những vấn đề xấu xảy ra. Và nó không cần quá chính xác, bởi vật băng thông Q ở mức độ vừa phải không quá cao, lượng tác động cũng thấp.

Hai khu vực quan trọng mà bạn cần quan tâm để tăng giảm âm lượng trên dải tần: giữa 200 – 600 Hz và 2 – 4 kHz. Hai vị trí này thường là do cấu tạo của micro thu âm và cách thu âm gây nên. Với cách thu gần – close miking dễ tạo ra hiệu ứng gần – proximate làm tăng âm thanh phần trầm, với một số micro ngày nay, họ thường tăng mức âm tần số cao để khiến chúng nghệ hiện đại và mới mẻ hơn.

Khi bạn sử dụng số lượng micro quá ít, hoặc sử dụng một loại mic thu âm để thu một buổi biểu diễn, việc bị bóp méo dải tần đối với nhiều nhạc cụ một lúc sẽ rõ ràng hơn, điều này khiến bạn sẽ dễ dàng pha trộn chỉnh sửa hơn. Bởi trên đầu ra bạn chỉ cần một lần chỉnh duy nhất cho tất cả. Nhưng có một điểm thú vị khá trái ngược, thu âm với nhiều micro khác nhau, cho dải tần nhận được đều và ổn định hơn.

Đối với những người thu âm hoặc pha trộn âm thanh, ít nhạc cụ với lượng micro khác nhau, việc này là vấn đề không quá lớn. Nhưng đa phần khi thu và trộn một bản phối với nhiều micro khác nhau và nhiều nhạc cụ khác nhau, người trộn thường có xu hướng giữ nguyên EQ để lắng nghe tất cả, sau đó thay vì chỉnh sửa từng track nhạc cụ, họ tiến hành căn chỉnh EQ để chúng phù hợp với nhau.

Hãy luôn ghi nhớ rằng giảm tần số hoặc cắt tần số trầm trước. Lý do là bởi âm thanh vùng cao sẽ có tính định hướng, chính vì thế khi thay đổi âm thanh vùng cao dễ lệch pha hơn so với âm thanh ở phần dưới, dễ gây ra màu sắc không mong muốn hơn.

Phương pháp cân bằng EQ luân phiên

Phương pháp này rất đơn giản, bạn xử lý lần lượt từ phần trầm đến trung và đến cao trên dải tần số của bản thu của bạn. Các bước như sau:

• Bắt đầu với tín hiệu EQ gốc, loại bỏ các phần trầm dưới 100 kHz, di chuyển chúng đến khi âm thanh sạch nhất. Lúc này bạn chỉ cần cảm nhận âm thanh không bị nữa là ổn.
• Với dải tần ở giữa, bạn đẩy lên một chút ở trung cao – mid-upper cho đến khi nghe thấy âm thanh dày dặn và rõ ràng là ổn.
• Tuy nhiên bạn sẽ thấy âm thanh thiếu sự rõ ràng, để làm tròn nó hãy điều chỉnh một chút tại trung thấp – mid-lower, điều này thúc đẩy tiếng body của nhạc cụ.
• Có thể lúc này bạn cảm thấy âm thanh sẽ quá khắc nghiệt hoặc khô khan, hãy thêm một chút không khí di chuyển bằng cách tăng phần âm dưới – bottom lên một chút. Hãy nhớ rằng, nếu tăng quá nhiều âm thanh có thể bị bí, lầy lội – muddy.
• Nếu bạn cần một độ sáng và sạch cho âm thanh, hãy tăng một chút ở phần cao.

Một số điểm trên tần số trong khi cân chỉnh EQ cần lưu ý:

Vị trí 400 Hz, sử dụng vị trí này để làm phân định giữa phần trầm và trung. Vị trí 3 – 4 kHz, có thể là 2,5 kHz là vị trí đầy sáng cho âm thanh. Vị trí 10 – 15 kHz là vị trí cuối nếu cần thêm một chút điểm nhấn.

Cân bằng EQ để tăng về kích thước

Để tạo âm thanh nghe có vẻ lớn hơn, khiến nó có cảm giác bao trùm hơn, thông thường sẽ bổ sung thêm các tần số âm trầm trong dải từ 40 – 250 Hz. Bạn có thể lấy 100 Hz làm mốc, bổ sung dưới hoặc trên mốc đó, hoặc cả hai.

Cách thức thực hiện xác định vị trí để tăng kích thước.

• Đặt điểm EQ chế độ tăng – boost/giảm – cụt ở mức vừa phải, khoảng 8 – 10 dB (đôi khi bạn sẽ cần tăng cao hơn 12 dB hoặc 15 dB).
• Di chuyển qua các điểm trên dải trầm cho đến khi âm thanh cảm thấy dày dặn nhất.
•  Điều chỉnh tăng – boost cho âm thanh vừa phải nhất. Lưu ý rằng nếu tăng nhiều có thể bị đục tiếng.
• Tạo một điểm thứ hai, có tần số gấp đôi hoặc bằng nửa tần số ở bước trước đó. Ví dụ như, nếu bước hai chọn là 120 Hz, thì chọn điểm thứ hai ở vị trí 60 Hz hoặc gấp đôi là 240 Hz để tăng giảm dB.

Thông thường người trộn sẽ dùng từ hai đến ba điểm. Họ chọn điểm có thể tạo hiệu ứng mạnh nhất cho nhạc cụ đó, từ đó dễ dàng tạo nhấn nó trong quá trình trộn chung cả nhóm nhạc.

Chỉnh tần số EQ theo kiểu lồng khớp, tung hứng, cuốn chiếu

Hầu hết các kỹ sư đều hiểu rằng, khi ta quá nhấn mạnh vào một nhạc cụ, giả dụ như giọng hát hoặc nhạc cụ solo chính, ta dễ bị cuốn hút vào nó, điều này khiến cho các yếu tố khác bị mờ nhạt hoặc bị xung đột. Bởi vậy khi làm việc EQ, ta tiến hành khớp nối, lồng chéo chúng với nhau bằng cách sử dụng tần số ưu thế của nhạc cụ đó. Hay nói cách khác, mỗi nhạc cụ đều có thế mạnh riêng ở dải tần số xác định, ta phân vùng và lồng chúng với nhau. Sau đây là các bước làm.

Ta bắt đầu với phần nhịp điệu, cụ thể là bass và drum. Hãy khiến cho phần bass và drum trở nên rõ ràng, đặc biệt với kick và share là hai yếu tố chính của drum. Đảm bảo rằng bass và drum không bị chồng chéo về mặt tần số. Giả dụ như nếu tiếng trống kick ta chọn cắt giảm ở 500 Hz, thì phần bass ta sẽ tăng cường nó lên.

Tiếp đến với nhạc cụ chính, giả dụ như giọng hát hoặc nhạc cụ solo. Ta loại bỏ tất cả vùng âm thanh mà kick và bass chiếm hữu. Lúc này có thể một số thành tố của bass, ví dụ, có những note bass cao và drum cao trùng vào giọng hát, hãy giản lược nó trên EQ của bass và drum, thường thì rất ít khi dùng.

Thêm lần lượt các yếu tố trong bản phối vào với cách làm như trên. Hãy kiểm tra để chúng được hòa hợp.

Bí kíp ở đây chính là sự so sánh, bạn cần so sánh chúng liên tục để đảm bảo không có bất kỳ sự tranh chấp nào, nhưng cũng phải đảm bảo rằng âm thanh đó không bị mờ nhạt, bằng cách giữ tần số ưu thế của nhạc cụ đó.

Trong một số trường hợp, sẽ có một số nhạc cụ trùng với nhau các điểm cùng cấp khi tăng EQ, ví dụ như 3 kHz của vocal, guitar, piano, trong trường hợp này bạn sẽ có sự tích tụ về cao độ. Cách giải quyết là xác định yếu tố âm thanh nào là chính và yếu tố nào là phụ, từ đó xác định cấp độ các điểm giữa chúng.